Unë – në Muskokën e bukur, ON, Kanada
Dua të ndaj se si Lajmi i Mirë i Inxhilit u bë kuptimplotë për mua. Unë mendoj se kjo do t’ju lejojë të kuptoni më mirë artikujt në këtë faqe interneti.
(Informacioni bazë… Unë jetoj në Kanada. Jam i martuar dhe kemi një djalë. Kam studiuar në Universitetin e Torontos, Universitetin e New Brunswick dhe Universitetin Acadia. Kam diplomë universitare në Inxhinieri dhe përvoja ime profesionale inxhinierike ishte kryesisht në softuer kompjuterik dhe modelimi matematik)
Shqetësimi në një rini të privilegjuar
Jam rritur në një familje profesionale të klasës së mesme të lartë. Me origjinë nga Suedia, ne emigruam në Kanada kur isha i ri, dhe më pas u rrita duke jetuar jashtë vendit në disa vende – Algjeri, Gjermani dhe Kamerun, dhe më në fund u ktheva në Kanada për universitet. Si gjithë të tjerët, unë doja (dhe dua ende) të përjetoja një jetë të plotë – një jetë me kënaqësi, një ndjenjë paqeje dhe kuptimi dhe qëllimi – së bashku me lidhjen me njerëzit e tjerë, veçanërisht familjen dhe miqtë e mi.
Duke jetuar në këto shoqëri të ndryshme – të feve të ndryshme, si dhe të atyre shumë laike – dhe për shkak se isha një lexues i zjarrtë, u ekspozova ndaj pikëpamjeve të ndryshme rreth asaj që në fund të fundit është ‘e vërtetë’ dhe çfarë duhej për të pasur një jetë të plotë. Ajo që vura re ishte se megjithëse unë (dhe shumica në Perëndim) kisha pasuri, teknologji dhe liri zgjedhjeje të paprecedentë për të përmbushur këto qëllime, paradoksi ishte se ato dukeshin kaq të pakapshme. Vura re se marrëdhëniet familjare ishin më të disponueshme dhe më të përkohshme se ato të gjeneratave të mëparshme. Kam dëgjuar se nëse mund të marrim vetëm ‘pak më shumë’ atëherë do të mbërrinim. Por sa më shumë? Dhe më shumë nga çfarë? Paratë? Njohuri shkencore? Teknologjia? Kënaqësi? Statusi?
Si i ri, këto pyetje shkaktuan një shqetësim të paqartë. Meqenëse babai im ishte një inxhinier konsulent i huaj në Algjeri, unë shoqërohesha me të rinj të tjerë të pasur, të privilegjuar dhe të arsimuar në perëndim. Por jeta atje dukej fare e thjeshtë me pak dalje për të na argëtuar. Kështu që miqtë e mi dhe unë dëshironim shumë ditët kur mund të ktheheshim në vendet tona dhe të shijonim TV, ushqim të mirë, mundësi, liri dhe lehtësinë e jetesës perëndimore – dhe atëherë do të ishim ‘të kënaqur’. Megjithatë, kur do të vizitoja Kanadanë ose Evropën, pas një kohe të shkurtër shqetësimi do të kthehej. Dhe më keq, e vura re edhe te njerëzit që jetonin aty gjatë gjithë kohës. Çfarëdo gjëje që kishin (madje kishin shumë sipas çdo standardi) kishte gjithmonë nevojë për më shumë.
Mendova se do ta gjeja ‘atë’ kur të kisha një të dashur të njohur. Dhe për një kohë kjo dukej sikur mbushte diçka brenda meje, por pas disa muajsh shqetësimi do të kthehej. Mendova se kur të dal nga shkolla, atëherë do ta ‘marrë’… atëherë ishte kur mund të merrja një patentë shoferi dhe të drejtoja një makinë – atëherë kërkimi im do të përfundonte. Tani që jam rritur dëgjoj njerëz që flasin për pensionin si biletën e kënaqësisë. A është kjo? A e kalojmë gjithë jetën tonë duke ndjekur një gjë pas tjetrës, duke menduar se gjëja tjetër në qoshe do të na e japë atë dhe atëherë … jeta jonë ka mbaruar! Duket kaq e kotë!
Gjatë kësaj kohe arrita të besoja në Allahun (Zotin) pavarësisht se Perëndimi ishte kryesisht laik dhe madje ateist. Dukej shumë e pabesueshme që e gjithë kjo botë dhe gjithçka që është në të lindën nga rastësia. Por përkundër këtij besimi fetar, unë vazhdova të përjetoja trazira të brendshme ndërsa përpiqesha të kënaqja shqetësimin tim, të cilin e kisha përshkruar më sipër, duke bërë, thënë ose menduar gjëra që përfunduan duke më mbushur me turp. Më dukej sikur kisha një jetë të fshehtë që të tjerët nuk e dinin. Por kjo jetë ishte plot zili (doja atë që kishin të tjerët), pandershmëri (ndonjëherë e mbuloja të vërtetën), grindje (hyja lehtësisht në debat me njerëzit e familjes sime), imoralitet seksual (shpesh ajo që shikoja në TV – dhe kjo përpara se të kishte internet – ose leximi ose meditimi në mendjen time) dhe egoizmi. E dija se edhe pse shumë të tjerë nuk e panë këtë pjesë të jetës sime, Allahu e pa. Kjo më bëri të shqetësuar. Në fakt, në shumë mënyra do të kishte qenë më e përshtatshme për mua të mos besoja në ekzistencën e Tij, sepse atëherë mund ta shpërfillja atë ndjenjë fajtore të turpit përpara Tij. Me fjalët e Daudit në Zabur, unë po bëja pyetjen: “Si mundet një i ri të bëjë rrugën e tij të pastër?” (Psalmet 119:9) Sa më shumë provoja festat fetare si lutjet, vetëmohimet ose shkuarja në mbledhje fetare asnjëra nuk e hoqi vërtet këtë luftë.
Urtësia e Sulejmanit
Gjatë kësaj kohe, për shkak të këtij shqetësimi që pashë tek unë dhe rreth meje, shkrimet e Sulejmanit ndikuan thellë tek unë. Sulejmani, djali i Daudit, ishte një mbret i Izraelit të lashtë i famshëm për mençurinë e tij dhe ai shkroi disa libra që janë pjesë e Zaburit ku ai përshkruante të njëjtin shqetësim që po përjetoja unë. Ai shkroi:
Unë thashë në zemrën time: “Eja tani, dua të të vë në provë me gëzimin, dhe ti do të gëzosh ëndjen”. Por ja, edhe kjo është kotësi.
2 Për të qeshurit kam thënë: “Éshtë një marrëzi, dhe për gëzimin: “Kujt i shërben?”.
3 Kërkova në zemrën time si ta kënaq trupin tim me verë, duke e nxitur njëkohësisht zemrën time drejt diturisë dhe t’i qepet marrëzisë, deri sa të shoh cila është e mira që bijtë e njerëzve do të duhej të bënin nën qiell tërë ditët e jetës së tyre.
4 Kështu kreva punime të mëdha për vete; ndërtova shtëpi, mbolla vreshta,
5 bëra kopshte dhe parqe, duke mbjellë drurë frutorë të çdo lloji;
6 ndërtova pellgje për ujin me të cilat të mund të vadis pyllin që të rriten drurët.
7 Bleva shërbëtorë dhe shërbëtore dhe u bëra me shërbëtorë që lindën në shtëpi; pata pasuri të mëdha në kope me bagëti të trashë dhe të imët më tepër se ata që kishin qenë para meje në Jeruzalem.
8 Grumbullova për vete edhe argjend, ar dhe pasuritë e mbretërve dhe të krahinave; gjeta këngëtarë dhe këngëtare, kënaqësitë e bijve të njerëzve, dhe vegla muzikore të çdo lloji.
9 Kështu u bëra i madh dhe u begatova më tepër se ata që kishin qenë para meje në Jeruzalem; edhe dituria më mbeti mua.
10 Tërë ato që sytë e mi dëshironin, nuk ua mohova atyre; nuk i refuzova zemrës sime asnjë qejf, sepse zemra ime kënaqej me çdo punë timen; dhe ky ka qenë shpërblimi për çdo punë të bërë nga unë.
(Predikuesi 2:1-10)
Pasuri, famë, dije, projekte, bashkëshorte, kënaqësi, mbretëri, status… Sulejmani i kishte të gjitha – dhe më shumë se kushdo tjetër i kohës së tij apo të kohës sonë. Ju do të mendonit se ai, nga të gjithë njerëzit do të ishte i kënaqur. Por ai arriti në përfundimin:
“…Pastaj u ktheva të shikoj tërë veprat që kishin bërë duart e mia dhe mundin tim për t’i kryer; dhe ja, të gjitha ishin kotësi dhe një kërkim për të kapur erën; nuk kishte asnjë përfitim nën diell… Kështu arrita të dëshpërohem në zemrën time për gjithë mundin që kam bërë nën diell. … Edhe kjo është një kotësi dhe një e keqe e madhe. Çfarë i mbetet në të vërtetë njeriut për tërë mundin e tij dhe për shqetësimin e zemrës së tij, me të cilën është munduar nën diell? … Edhe kjo është kotësi. (Predikuesi 2:11-23)
Vdekja, Feja dhe Padrejtësia – Konstantet e Jetës ‘Nën Diell’
Bashkë me gjithë këto çështje më shqetësonte një aspekt tjetër i jetës. E shqetësoi edhe Sulejmanin.
Në fakt të gjitha ato që u ndodhin bijve të njerëzve u ndodhin kafshëve; të dy palëve u ndodh e njëjta gjë. Ashtu si vdes njeri, kështu vdes tjetri. Po, të gjithë kanë po atë frymë; dhe njeriu nuk ka asnjë epërsi mbi kafshën, sepse gjithçka është kotësi. Të gjithë shkojnë në po atë vend; të gjithë vijnë nga pluhuri dhe kthehen në pluhur. Kush e di në se fryma e bijve të njerëzve ngjitet lart dhe në se fryma e kafshës zbret poshtë në tokë? (Predikuesi 3:19-21)
Çdo gjë u ndodh në mënyrë të njëllojtë të gjithëve: i njëjti fat pret të drejtin dhe të pabesin, të mirin, të pastrin dhe të papastrin, atë që ofron flijime dhe atë që nuk i ofron. Si i miri është edhe mëkatari, dhe ai që betohet si ai që ka frikë të betohet. Kjo është një e keqe që bëhet nën diell; të gjithë kanë të njëjtin fat, dhe përveç kësaj zemra e bijve të njerëzve është plot ligësi dhe marrëzia qëndron në zemrën e tyre për deri sa jetojnë; … pastaj shkojnë te të vdekurit. Për deri sa njeriu është i bashkuar me gjithë të gjallët e tjerë ka shpresë, sepse një qen i gjallë vlen më tepër se një luan i ngordhur. Të gjallët në fakt e dinë se kanë për të vdekur, por të vdekurit nuk dinë asgjë; për ta nuk ka më asnjë shpërblim, sepse kujtimi i tyre harrohet. (Predikuesi 9:2-5)
Unë isha rritur në një familje fetare dhe kisha jetuar në Algjeri, vetë një vend fetar. A mund të jetë përgjigja feja? Por kuptova se feja ishte shpesh sipërfaqësore – kishte të bënte vetëm me ceremoni të jashtme – por që nuk prekte zemrën tonë. Sa praktika fetare si lutja dhe shkuarja në kishë (ose xhami) duhet të bëjë dikush për të fituar mjaft ‘meritë’ me Zotin? Përpjekja për të jetuar një jetë morale fetare ishte shumë e lodhshme, kush kishte forcën për të shmangur vazhdimisht mëkatin? Sa duhej të shmangja? Çfarë priste vërtet Zoti nga unë? Detyrimet fetare mund të jenë të rënda.
Dhe me të vërtetë, nëse Zoti është në krye, pse po bën një punë kaq të keqe? pyeta veten. Nuk duhet shumë shikim përreth për të parë padrejtësinë, korrupsionin dhe shtypjen që po ndodh në botë. Dhe kjo nuk është vetëm një kthesë e fundit e ngjarjeve pasi Sulejmani gjithashtu e vuri re 3000 vjet më parë. Ai tha:
Kam parë gjithashtu nën diell që në vend të arsyes kishte paudhësi, që në vend të drejtësisë kishte paudhësi… Kështu u ktheva dhe mendova për gjithë shtypjen që ndodhin nën diell; dhe ja, lotët e të shtypurve, të cilët nuk kanë njeri që t’i ngushëllojë; nga ana e shtypësve të tyre ishte forca, por as ata nuk kanë njeri që t’i ngushëllojë. Prandaj i konsiderova të vdekurit, ata që tashmë kanë vdekur, më të lumtur se të gjallët që jetojnë akoma; Por edhe më i lumtur se njera dhe tjetra palë është ai që nuk ka ekzistuar kurrë dhe ende nuk ka parë veprimet e këqija që kryhen nën diell. (Predikuesi 3:16; 4:1-3)
Për Sulejmanin, siç është e qartë edhe për ne; jeta ‘nën diell’ karakterizohet nga shtypja, padrejtësia dhe e keqja. Pse është kështu? A ka ndonjë zgjidhje? Dhe pastaj jeta thjesht përfundon në vdekje. Vdekja është krejtësisht përfundimtare dhe mbretëron absolute mbi jetën tonë. Siç shkroi Sulejmani, është fati i të gjithë njerëzve, të mirë apo të këqij, fetarë apo jo. E lidhur ngushtë me vdekjen ishte çështja e përjetësisë. A do të shkoja në Parajsë apo (më shqetësuese) do të shkoja në një vend të gjykimit të përjetshëm – Ferr?
Kërkimi në letërsinë e përjetshme
Këto çështje të arritjes së një kënaqësie të qëndrueshme në jetë, barra e riteve fetare, shtypja dhe padrejtësia që kanë pllakosur gjithë historinë njerëzore, si dhe përfundimi i vdekjes dhe kapja e asaj që do të ndodhte më pas, flluskuan brenda meje. Në vitin tim të lartë të shkollës së mesme na u dha një detyrë që thjesht të mblidhnim njëqind pjesë të letërsisë (poema, këngë, tregime të shkurtra etj.) që na pëlqyen. Ishte një nga ushtrimet më shpërblyese që bëra në shkollë. Shumica e koleksionit tim trajtonte një nga këto çështje. Më lejoi të ‘takoja’ dhe të dëgjoja shumë të tjerë që gjithashtu u përballën me të njëjtat probleme. Dhe i takova ata – nga të gjitha llojet e epokave, prejardhjeve arsimore, filozofive të stilit të jetesës dhe zhanreve.
Unë gjithashtu përfshiva disa nga thëniet e Isait (Jezusit) në Inxhil. Pra, së bashku me literaturën laike ishin mësimet nga Isa si:
“… Unë kam ardhur që të kenë jetë e ta kenë me bollëk” (Gjoni 10: 10)
Më kuptoi se ndoshta, vetëm ndoshta, këtu ishte një përgjigje për këto çështje që po pyesnim Sulejmani, këta autorë dhe unë. Në fund të fundit, injil (që deri atëherë ishte një fjalë pak a shumë e pakuptimtë fetare) fjalë për fjalë do të thoshte ‘lajm i mirë’. A ishte Inxhili vërtet lajm i mirë? A ishte i besueshëm apo ishte i korruptuar? Këto pyetje u rritën brenda meje.
Një takim i paharrueshëm
Më vonë atë vit unë dhe disa miq ishim në një udhëtim skijimi në Zvicër. Pas një dite të mrekullueshme skijimi, dhe duke pasur atë energji rinore, ne dilnim për klube në mbrëmje. Në këto lokale ne kërcenim, takoheshim me vajza dhe argëtoheshim deri në orët e vona të natës.
Vendpushimet e skive në Zvicër janë lart në male. Më kujtohet shumë mirë që dola nga një nga sallat e vallëzimit shumë vonë natën për të shkuar në dhomën time. Por unë ndalova dhe pashë yjet. Për shkak se ishte shumë errësirë (isha lart në një mal ku kishte pak ‘ndotje drite’ të krijuar nga njeriu) munda të shihja madhështinë dhe madhështinë e të gjithë yjeve. Në fakt më mori frymën dhe gjithçka që mund të bëja ishte të qëndroja aty dhe t’i shikoja me një frikë nderuese. Një varg nga Zaburi më erdhi në mendje që thoshte: “Qiejtë tregojnë lavdinë e Perëndisë…” (Psalmet 19:1).
Duke parë madhështinë e universit plot yje në natën shumë të errët, më dukej sikur mund të shihja në një mënyrë shumë të vogël madhështinë e Allahut. Dhe në qetësinë e atij momenti e dija se kisha një zgjedhje. Unë mund t’i nënshtrohesha Atij ose mund të vazhdoja në rrugën që po ecja, duke pasur një formë perëndishmërie, por duke mohuar fuqinë e saj në gjithë jetën time. Kështu rashë në gjunjë dhe përkula kokën për tokë në qetësinë e asaj nate të zezë dhe u luta në kuptimin: “Ti je Zot. ju dorëzohem. Ka aq shumë sa nuk e kuptoj. Të lutem më udhëhiq në Rrugën Tënde të Drejtë”. Qëndrova me kokën ulur deri në tokë duke pranuar se kisha mëkate në jetën time dhe duke kërkuar udhëzim. Asnjë njeri tjetër nuk ishte me mua në këto minuta. Ishim vetëm unë dhe Allahu me sfondin e mbushur me yje rreth orës 2 të mëngjesit jashtë një vendpushimi skijimi në Zvicër. Ishte një takim që nuk do ta harroj kurrë, madje edhe në përpjekjen për ta rrëfyer, fjalët mungojnë.
Ky ishte një hap i rëndësishëm në rrugëtimin tim. Unë iu nënshtrova zgjedhjes së Tij kur isha në atë pikë ku doja disa përgjigje. Dhe përgjigjet filluan të më vinin teksa hulumtoja dhe iu nënshtrova asaj që mësova. Pjesa më e madhe e kësaj faqe interneti është ajo që kam mësuar që nga ajo natë. Ekziston një kuptim shumë i vërtetë që kur dikush niset në këtë lloj udhëtimi, ai kurrë nuk arrin plotësisht, por kam mësuar dhe përjetuar se Inxhili vërtet jep përgjigje për këto çështje që kam pyetur në jetën time. Qëllimi i tij kryesor në fakt është t’i adresojë ato – një jetë të plotë, vdekje, përjetësi, liri dhe shqetësime praktike si dashuria në marrëdhëniet tona familjare, turpi, faji, frika dhe falja. Pretendimi i Inxhilit është se ai është një themel mbi të cilin ne mund të ndërtojmë jetën tonë. Është e mundur që dikush mund të mos i pëlqejë përgjigjet e dhëna nga Inxhili, ose t’i kuptojë plotësisht ato, por duke qenë se ky mesazh erdhi nga Allahu në personin e Isa al Masih-ut, do të ishte marrëzi të qëndronim të painformuar për të.
Nëse merrni kohë për të shqyrtuar Inxhilin, mund të gjeni të njëjtën gjë.