Ne e shqyrtojmë këtë pyetje në detaje, duke përdorur zhdukjen e Gurit të Zi nga Qabeja (në vitin 318 hixhri) për të ilustruar këtë çështje.
Ata që mohojnë se Isa el Masih a.s. vdiq në kryq, zakonisht i referohen Ajetit An-Nisa 157.
dhe për fjalët e tyre: “Ne e vramë Mesihun – Isain, të birin e Merjemes, të dërguarin e Allahut”. Por, ata as e vranë, as e kryqëzuan, por ashtu u është dukur. Ata që nuk u pajtuan për çështjen e tij, me siguri që gjenden në dyshim për të. Ata nuk kanë ditur kurrgjë për të, por vetëm kanë hamendësuar. Ata, në të vërtetë, nuk e kanë vrarë.
Surah An-Nisa 4:157
A u vra Isa al Masih?
Vini re se kjo nuk thotë se Isa al Masih nuk vdiq. Ai thotë se hebrenjtë ‘nuk e vranë atë…’ gjë që është ndryshe. Inxhili regjistron hebrenjtë duke arrestuar Profetin dhe Kajafa Kryeprifti duke e marrë në pyetje, por
Pastaj nga Kajafa e çuan Jezusin në pretorium; ishte mëngjes herët. Por ata nuk hynë në pretorium, që të mos bëheshin të papastër, por të mund të hanin Pashkën.
Gjoni 18:28
Pilati ishte guvernatori romak. Duke qenë nën pushtimin romak, hebrenjtë nuk kishin autoritet për të ekzekutuar. Pastaj Pilati ua dha profetin ushtarëve të tij romakë.
Atëherë ai ua dorëzoi që të kryqëzohej. Dhe ata e morën Jezusin dhe e çuan tutje.
Gjoni 19:16
Pra, qeveria romake dhe ushtarët romakë ishin ata që e kryqëzuan – jo hebrenjtë. Akuza e dishepujve të profetit drejtuar udhëheqësve hebrenj ishte se
të cilin ju ia dorëzuat Pilatit dhe e mohuat përpara tij, megjithëse ai kishte vendosur ta lironte.
Veprat e Apostujve 3:13
Judenjtë ia dorëzuan romakëve dhe ata e kryqëzuan. Pasi vdiq në kryq, trupi i tij u vendos në një varr
Por në atë vend ku ai u kryqëzua ishte një kopsht, dhe në kopsht një varr i ri, në të cilën ende nuk ishte vënë askush. Aty, pra, për shkak të Përgatitjes së Judenjve, e vunë Jezusin, sepse varri ishte afër.
Gjoni 19:41-42
An-Nisa 157 thotë se çifutët nuk e kryqëzuan Isa al Masih. Kjo eshte e saktë. Romakët bënë.
Surja Merjem dhe vdekja e profetit
Surja Merjem sqaron nëse Isa el Masih vdiq apo jo.
Le të jetë paqja e shpëtimi mbi mua, në ditën që kam lindur, në ditën që do të vdes dhe në ditën që do të ringjallem!”
Ky është Isai, i biri i Merjemes. Kjo është fjala e vërtetë, për të cilën ata dyshojnë dhe diskutojnë.
Surah Maryam 19:33-34
Kjo tregon qartë se Isa al Masih e parashikoi dhe foli për vdekjen e tij të ardhshme, si Të dhënat e Inxhilit.
Teoria ‘Juda e vrarë në vend’
Por ekziston një teori e përhapur që Juda u transformua për t’u dukur si Isa al Masih. Pastaj hebrenjtë arrestuan Judën (i cili tani dukej si Isa), romakët e kryqëzuan Judën (që ende i ngjan Isait), dhe më në fund Juda u varros (duke ende si Isa). Në këtë teori Isa al Masih shkoi drejtpërdrejt në parajsë pa vdekur. Ndonëse as Kurani dhe as Inxhili askund nuk e përshkruajnë një skemë kaq të përpunuar, ajo promovohet gjerësisht. Pra, le të shqyrtojmë këtë teori.
Isa al Masih në të dhënat historike
Historia laike regjistron disa referenca për Isa al Masih dhe vdekjen e tij. Le të shohim dy. Historiani romak Tacitus iu referua Isa al Masih-ut kur regjistroi se si perandori romak Neroni persekutoi pasuesit e parë të profetit në vitin 65 pas Krishtit. Taciti shkroi:
‘Neroni.. dënoi me torturat më të holla, personat e quajtur zakonisht të krishterë, të cilët urreheshin për tmerret e tyre. Christus, themeluesi i emrit, u dënua me vdekje nga Ponc Pilati, prokuror i Judesë në mbretërimin e Tiberit; por besëtytnia shkatërruese, e ndrydhur për njëfarë kohe, shpërtheu përsëri, jo vetëm përmes Judesë, ku lindi fatkeqësia, por edhe përmes qytetit të Romës’
Tacitus. Analet XV. 44
Tacitus konfirmon se Isa al Masih ishte:
- 1) një person historik;
- 2) ekzekutuar nga Ponc Pilati;
- 3) ndjekësit e tij filluan lëvizjen e tyre në Jude (Jerusalem) pas vdekjes së profetit Isa al Masih,
- 4) nga viti 65 pas Krishtit (koha e Neronit) ata ishin përhapur nga Judea në Romë, kështu që perandori romak mendoi se duhej ta ndalonte atë.
Josephus ishte një udhëheqës ushtarak/historian hebre që shkruante për historinë hebraike në shekullin e parë. Duke vepruar kështu, ai e mbuloi jetën e Isa al Masih me këto fjalë:
‘Në këtë kohë ishte një njeri i mençur … Jezusi. … e mirë dhe … e virtytshme. Dhe shumë njerëz nga Judenjtë dhe nga kombet e tjera u bënë dishepuj të tij. Pilati e dënoi Atë të kryqëzohej dhe të vdiste. Dhe ata që ishin bërë dishepuj të tij nuk e braktisën dishepullimin e tij. Ata raportuan se Ai u ishte shfaqur atyre tre ditë pas kryqëzimit të tij dhe se ishte gjallë.
Josephus. 90 pas Krishtit. Antikitetet xviii. 33
Josephus konfirmon se:
- 1) Isa al Masih ekzistonte,
- 2) Ai ishte mësues fetar,
- 3) Pilati, guvernatori romak e ekzekutoi,
- 4) Dishepujt e tij shpallën publikisht ringjalljen e Isa al Masih menjëherë më pas.
Nga këto të dhëna historike duket se vdekja e profetit ishte një ngjarje e njohur, e padiskutueshme, me ringjalljen e tij të shpallur botës romake nga dishepujt e tij.
Sfondi historik – nga Bibla
Ja se si libri i Veprave të Apostujve në Bibël regjistron atë që ndodhi kur dishepujt shpallën ringjalljen e Isa al Masih në Jeruzalem, në Tempull, disa javë pas kryqëzimit të tij
Ndërsa ata po i flisnin popullit, priftërinjtë, komandanti i tempullit dhe saducenjtë u turrën mbi ta, 2 të zemëruar sepse e mësonin popullin dhe shpallnin në Jezusin ringjalljen e të vdekurve. 3 Dhe i shtinë në dorë dhe i futën në burg deri të nesërmen, sepse ishte ngrysur. 4 Por shumë nga ata që ua kishin dëgjuar fjalën besuan; dhe numri i burrave u bë rreth pesë mijë.
5 Të nesërmen krerët, pleqtë dhe skribët u mblodhën në Jeruzalem, 6 bashkë me kryepriftin Anan dhe me Kajafën, Gjonin, Aleksandrin dhe të gjithë ata që i përkisnin farefisit të kryepriftërinjve. 7 Dhe, si i nxorën aty në mes, i pyetën: “Me ç’pushtet ose në emër të kujt e keni bërë këtë?.”
8 Atëherë Pjetri, i mbushur me Frymën e Shenjtë, u tha atyre: “Krerë të popullit dhe pleq të Izraelit! 9 Nëse ne sot gjykohemi për një mirësi që iu bë një njeriu të sëmurë, për të ditur si u shërua ai, 10 le ta njihni të gjithë ju dhe mbarë populli i Izraelit se kjo u bë në emër të Jezu Krishtit Nazareas, që ju e kryqëzuat dhe që Perëndia e ringjalli prej së vdekuri; me anë të tij ky njeri del para jush i shëruar plotësisht.11 Ky është guri që ju, ndërtuesit, e hodhët poshtë dhe që u bë guri i qoshes.
12 Dhe në asnjë tjetër nuk ka shpëtim, sepse nuk ka asnjë emër tjetër nën qiell që u është dhënë njerëzve dhe me anë të të cilit duhet të shpëtohemi.”
13 Ata, kur e panë çiltërsinë e Pjetrit dhe të Gjonit dhe duke kuptuar se ishin njerëz të pamësuar dhe pa arsim, u mrrekulluan dhe i njihnin se kishin qenë me Jezusin. 14 Duke parë pastaj në këmbë pranë tyre, njeriun që u shërua, nuk mund të thoshnin asgjë kundër. 15 Dhe, mbasi i urdhëruan të dalin jashtë sinedrit, u konsultuan me njëri tjetrin, 16 duke thënë: “Ç’t’u bëjmë këtyre njerëzve? Sepse u është njohur të gjithë banorëve të Jeruzalemit se është bërë një mrekulli e dukshme prej tyre, dhe ne nuk mund ta mohojmë; 17 por, që kjo të mos përhapet më shumë në popull, t’i shtrëngojmë me kërcënime të rrepta të mos i flasin më asnjeriu në këtë emër.”
Veprat e Apostujve 4:1-17
17 Atëherë u ngritën kryeprifti dhe të gjithë ata që ishin me të, domethënë sekti i saducenjve, plot smirë, 18 dhe vunë dorë mbi apostujt dhe i futën në burgun publik. 19 Por një engjëll i Zotit, natën, i hapi dyert e burgut dhe, si i nxori jashtë, tha: 20 “Shkoni, paraqituni në tempull dhe i shpallni popullit të gjitha fjalët e kësaj jete.”
21 Dhe ata, si i dëgjuan këto, hynë në tempull kur zbardhte dita dhe mësonin.
Por kryeprifti dhe ata që ishin me të, erdhën dhe thirrën bashkë sinedrin dhe të gjithë pleqtë e bijve të Izraelit; pastaj dërguan rojet në burg për t’i sjellë apostujt. 22 Por rojet, kur arritën në burg, nuk i gjetën; dhe kur u kthyen bënë raportimin e tyre, 23 duke thënë: “Ne e gjetëm burgun të mbyllur me kujdes dhe rojet në këmbë përpara dyerve; por kur i hapëm, nuk gjetëm asnjeri brenda.” 24 Por kryeprifti, komandanti i rojeve të tempullit dhe krerët e priftërinjve, kur i dëgjuan këto gjëra, mbetën të habitur lidhur me këtë, sepse nuk dinin ç’donte të thoshte gjithë kjo punë.
25 Por erdhi dikush që u raportoi atyre duke thënë: “Ja, këta njerëz që ju i futët në burg janë në tempull dhe po mësojnë popullin.” 26 Atëherë komandanti shkoi me rojet dhe i solli, pa dhunë, nga frika se mos populli i vriste me gurë.
27 Kështu, pra, i sollën dhe i paraqitën përpara sinedrit; dhe kryeprifti i pyeti, 28 duke thënë: “Po a nuk ju kemi ndaluar rreptësisht të mësoni në atë emër? Dhe ja, ju e keni mbushur Jeruzalemin me doktrinën tuaj dhe doni që të bjerë mbi ne gjaku i atij njeriu.”
29 Por Pjetri dhe apostujt, duke u përgjigjur, thanë: “Duhet t’i bindemi Perëndisë më shumë sesa njerëzve. 30 Perëndia e etërve tanë e ka ringjallur Jezusin, që ju e vratë, duke e varur në dru. 31 Perëndia e lartësoi me të djathtën e vet dhe e bëri princ dhe shpëtimtar për t’i dhënë Izraelit pendimin dhe faljen e mëkateve. 32 Dhe për këto gjëra ne jemi dëshmitarë të tij, si edhe Fryma e Shenjtë, që Perëndia ua ka dhënë atyre që i binden atij.”
33 Kur i dëgjuan këto gjëra, ata u tërbuan dhe vendosën t’i vrasin. 34 Por një farise, me emër Gamaliel, mësues i ligjit dhe i nderuar nga gjithë populli, u ngrit në këmbë në sinedër dhe urdhëroi të nxirren jashtë apostujt për një moment. 35 Pastaj u tha atyre të sinedrit: “Burra të Izraelit, mendohuni mirë për atë që do t’u bëni këtyre njerëzve. 36 Sepse pak kohë më parë u ngrit Teuda që thoshte se ishte dikush; rreth tij u mblodhën afro katërqind burra; por ai u vra dhe të gjithë ata që e kishin ndjekur u shpërndanë dhe u asgjësuan. 37 Pas tij, në kohën e regjistrimit të popullsisë, u ngrit Juda Galileas që tërhoqi pas vetes shumë njerëz; edhe ai humbi, dhe të gjithë ata që e kishin ndjekur u shpërndanë. 38 Tani unë po ju them t’u rrini larg këtyre njerëzve dhe t’i lironi, sepse në qoftë se ky plan ose kjo vepër është prej njerëzve, ajo do të prishet, 39 por nëse është prej Perëndisë, ju nuk mund ta prishni, sepse do të gjendeshit në luftë kundër vetë Perëndisë!.”
40 Dhe ata ia vunë veshin. Dhe, mbasi i thirrën apostujt, i rrahën dhe u dhanë urdhër të mos flasin në emër të Jezusit; pastaj i lanë të shkojnë.
41 Kështu ata u larguan nga sinedri, duke u gëzuar sepse qenë çmuar të denjë të fyhen për emrin e Jezusit.. 42 Dhe çdo ditë, në tempull e nëpër shtëpi, nuk pushonin duke mësuar dhe duke shpallur lajmin e mirë: që Jezusi është Krishti.
Veprat e Apostujve 5:17-42
Vini re se si udhëheqësit hebrenj bënë përpjekje të mëdha për të ndaluar mesazhin e tyre. Ashtu si qeveritë e sotme që kanë frikë nga lëvizjet e reja, ata arrestuan, kërcënuan, rrahën dhe më pas vranë (disa) dishepuj në përpjekje për t’i ndaluar. Këta dishepuj shpallën mesazhin e tyre në Jerusalem – i njëjti qytet ku vetëm disa javë më parë dikush me pamjen e Isa al Masih-ut ishte ekzekutuar dhe varrosur publikisht. Por kush u ekzekutua? Profeti? Apo Juda e bëri të dukej si ai?
Le të shohim alternativat dhe të shohim se çfarë ka kuptim.
Trupi i Isa al Masih dhe varri
Ka vetëm dy mundësi në lidhje me varrin. Ose varri ishte bosh ose ende përmbante një trup që dukej si profeti. Nuk ka opsione të tjera.
Le të supozojmë teorinë se Juda ishte bërë të dukej si profeti, ishte kryqëzuar në vend të tij dhe më pas trupi i tij (i ngjan profetit) u vendos në varr. Tani mendoni për ngjarjet e ardhshme që ne e dimë se kanë ndodhur nga historia. Jozefi, Taciti dhe Veprat e Apostujve na thonë të gjithë se dishepujt filluan mesazhet e tyre në Jerusalem dhe autoritetet qeverisëse atje ndërmorën veprime të forta për të kundërshtuar mesazhin e dishepujve menjëherë pas kryqëzimit (të Judës që dukej si profeti – pasi ne po supozojmë këtë teori) . Por kjo teori pranon se Juda qëndroi i vdekur. Në këtë teori, trupi mbeti në varr (por ende u transformua për t’u dukur si profeti). Dishepujt, qeveria, Taciti, Jozefi – të gjithë – gabimisht do të mendonin se trupi ishte i profetit, por në të vërtetë ishte trupi i pajetë i Judës (duke ngjan me profetin).
Kjo ngre një pyetje. Pse udhëheqësit romakë dhe hebrenj në Jerusalem do të duhej të merrnin masa kaq të forta për të ndaluar historitë e një ringjalljeje nëse ky trup ishte ende në varr, pikërisht pranë mesazheve publike të dishepujve për ringjalljen e profetit nga të vdekurit? Nëse trupi i Judës (që dukej si Isa al Masih) do të ishte ende në varr, do të kishte qenë një çështje e thjeshtë për autoritetet që t’ia tregonin këtë trup të gjithëve dhe kështu të përgënjeshtronin dishepujt (të cilët thanë se ishte ngritur) pa pasur nevojë të burgosnin, torturonin dhe në fund të martirizonin. Arsyeja që ata nuk e bënë këtë ishte sepse nuk kishte trup për të treguar – varri ishte bosh.
Guri i Zi, Qabeja dhe Xhamitë e Mekës dhe Medinës si ilustrime
Në vitin 930 të erës sonë (318 hixhri) Guri i Zi (el-Hajaru el-Eswad) u vodh dhe u hoq nga Qabeja në Mekë nga një grup shiit që kundërshtonte sundimtarët abasid të asaj kohe. Ajo u mbajt për 23 vjet përpara se të kthehej në Qabe. Guri i Zi mund të zhduket.
Imagjinoni një situatë të tillë ku një grup u shpall publikisht turmave në Xhaminë e Madhe të Mekës (el-Masjid el-Harām) se Guri i Zi nuk është më në cepin lindor të Qabes. Mesazhi i tyre është aq bindës sa që pelegrinët në xhami fillojnë të besojnë se Guri i Zi është zhdukur. Si munden Ruajtësit e Dy Xhamive të Shenjta (Khādim el-Harameyn eš-Šarīfayn) të luftonin një mesazh të tillë? Nëse mesazhi do të ishte i rremë dhe Guri i Zi ishte ende në Qabe, mënyra më e mirë për Kujdestarët për ta ndalur këtë mesazh do të ishte të tregonin publikisht se Guri i Zi ishte ende në Qabe, siç ka qenë me shekuj. Atëherë kjo ide do të diskreditohej menjëherë. Afërsia e Gurit të Zi me Xhaminë në Mekë e bën të mundur këtë. Në të kundërt, nëse Kujdestarët nuk mund të tregojnë Gurin e Zi për të hedhur poshtë këtë ide, atëherë kjo shfaqje me të vërtetë ka humbur si në vitin 318 hixhri.
Megjithatë, nëse ky grup është në Xhaminë Profetike në Medine (El-Masjid en-Nebawi) duke njoftuar se Guri i Zi është hequr nga Qabeja në Mekë (450 km larg), atëherë është më e vështirë për Kujdestarët e Dy Xhamive të Shenjta të përgënjeshtrojnë historinë e tyre pasi është më e vështirë t’u tregohet njerëzve në Medine Gurin e Zi që është shumë larg.
Afërsia e një objekti të shenjtë me mosmarrëveshjen rreth tij e bën të lehtë përgënjeshtrimin ose verifikimin e pretendimeve në lidhje me të pasi është afër për t’u shqyrtuar.
Udhëheqësit hebrenj që kundërshtuan mesazhin e ringjalljes nuk e hodhën poshtë atë me një trup
Ky parim zbatohet për trupin e Judës/Isait në Jerusalem. Varri ku shtrihej trupi i dukshëm i Judës (që dukej si Jezusi) ishte vetëm disa metra larg tempullit ku dishepujt e Isa al Masih-ut po i bërtisnin turmës se profeti ishte ringjallur nga të vdekurit. Duhet të kishte qenë e lehtë për udhëheqësit hebrenj që të diskreditonin mesazhin e tyre të ringjalljes thjesht duke treguar trupin (duket si Jezusi) në varr. Është fakt se mesazhi i ringjalljes (i cili përgënjeshtrohet me një trup ende në varr) filloi pranë vetë varrit, ku provat mund të shiheshin nga të gjithë. Meqenëse udhëheqësit hebrenj nuk e hodhën poshtë mesazhin e tyre duke treguar një trup, nuk kishte trup për të treguar.
Mijëra e besuan mesazhin e ringjalljes në Jerusalem
Mijëra u konvertuan për të besuar në ringjalljen fizike të Isa al Masih në Jerusalem në këtë kohë. Nëse do të kishit qenë një nga ata në turmë që dëgjoni Pjetrin, duke pyetur veten nëse mesazhi i tij ishte i vërtetë, a nuk do të kishit marrë të paktën një pushim dreke për të shkuar te varri dhe për të parë nëse kishte ende një trup? Atje? Nëse trupi i Judës (duket si profeti Isa al Masih) do të ishte ende në varr, askush nuk do t’i besonte mesazhit të apostujve. Por historia tregon se ata fituan mijëra ndjekës duke filluar nga Jerusalemi. Kjo do të ishte e pamundur me një trup që dukej si ai i profetit ende përreth në Jerusalem. Mbetja e trupit të Judës në varr çon në absurditete. Kjo nuk ka kuptim.
Teoria e trupit të Judës nuk mund të shpjegojë varrin bosh.
Problemi me këtë teori të Judës duke u transformuar për t’u dukur si Isa al Masih dhe më pas duke u kryqëzuar dhe varrosur në vendin e tij, është se ajo përfundon me një varr të pushtuar. Por varri bosh është i vetmi shpjegim që dishepujt mund të fillojnë, vetëm disa javë më vonë në Rrëshajëve, një lëvizje e bazuar në ringjallja e profetit në të njëjtin qytet me ekzekutimin.
Kishte vetëm dy opsione, njëra me trupin e Judës që dukej si profeti i mbetur në varr dhe ringjallja e Isa al Masih me një varr bosh. Meqenëse trupi i mbetur në varr çon në absurditete, atëherë Isa al Masih duhet të ketë vdekur në duart e romakëve dhe të jetë ngritur nga varri siç thuhet qartë, duke na ofruar dhuratën e tij të jetës.
Duke eksploruar më tej këtë pyetje, studiuesi Cumming shqyrton literaturën sunite interpretime nga klerikët dhe studiuesit.