Për ta bërë më të lehtë për t’u ndjekur historinë e izraelitëve, unë do të ndërtoj një seri afatesh kohore që përshkruajnë historinë e tyre. Ne e fillojmë historinë e izraelitëve duke vendosur profetët më të njohur të Biblës deri në kohën e Isa al Masih (PBUH) në një afat kohor.
Profetët më të njohur të Biblës
Ky afat kohor përdor kalendarin perëndimor (dhe mos harroni se kjo është e gjitha datime para Krishtit ose pes). Gjerësia e hekurave tregon sa kohë jetoi ai profet i veçantë. Ibrahimi dhe Musai (PBUT) janë të rëndësishëm për shenjat e tyre të cilat i kemi parë tashmë. Davudi (ose David – PBUH) njihet sepse ai filloi Zaburin dhe ai ishte mbreti i parë i një dinastie që sundoi nga Jeruzalemi. Isa al Masih (PBUH) është i rëndësishëm sepse ai është në qendër të Inxhilit.
Ne shohim në periudhën e gjelbër që izraelitët kishin jetuar si skllevër në Egjipt.
Ne shohim në periudhën e gjelbër që izraelitët kishin jetuar si skllevër në Egjipt.
Kjo periudhë kohore filloi kur Jusufi (ose Jozefi) stërnipi i Ibrahimit (PBUT) e udhëhoqi popullin e tij në Egjipt, por ata u bënë skllevër atje. Musai (a.s.) i udhëhoqi izraelitët nga Egjipti me shenjën e Pashkës.
Pra, me Musain (a.s.) historia e izraelitëve ndryshon dhe është tani treguar me të verdhë.
Ata jetojnë në tokën e Izraelit (ose Palestinës). Musai (a.s.) shqipton bekime dhe mallkime mbi to në fund të jetës së tij – kur afati kohor shkon nga jeshile në të verdhë. Pra, për disa qindra vjet izraelitët jetojnë në këtë tokë të premtuar në Shenjën 1 të Ibrahimit. Megjithatë, ata nuk kanë një Mbret, as nuk kanë një kryeqytet Jerusalemin – ai u përkiste njerëzve të tjerë në këtë periudhë kohore.
Megjithatë, me dërgimin e Daudit (ose Davidit) rreth vitit 1000 para Krishtit te izraelitët kjo ndryshon.
Daudi (a.s.) pushton Jeruzalemin dhe e bën atë kryeqytetin e tij ku ishte pallati i Mbretit dhe ai u vajos si Mbret nga Profeti Samuel (a.s.). Dhe djali i tij Sulejmani (ose Solomon), gjithashtu i famshëm për mençurinë e tij, sundon si pasardhës i tij. Sulejmani ndërton një tempull të mrekullueshëm për Zotin në Jerusalem. Pasardhësit e mbretit Dawood vazhdojnë të sundojnë për rreth 400 vjet dhe kjo periudhë paraqitet me ngjyrë blu të hapur (1000 – 600 para Krishtit). Kjo ishte periudha e lavdisë për izraelitët – ata filluan të shihnin Bekimet e premtuara. Ata ishin një fuqi botërore, kishin një shoqëri të përparuar, kishin kulturë, një tempull dhe kjo ishte periudha kur shumë profetë kishin mesazhe nga Allahu dhe ato janë regjistruar në Zaburin që filloi Davidi. Por arsyeja që kishte shumë profetë të dërguar ishte sepse izraelitët u korruptuan gjithnjë e më shumë, duke adhuruar idhujt dhe duke mos iu bindur Dhjetë Urdhërimeve. Kështu që Allahu u dërgoi atyre pejgamberë për t’i tërhequr vërejtjen dhe për t’u kujtuar se mallkimet e Musait do të vijnë mbi ta. Por izraelitët nuk dëgjuan.
Kështu, më në fund, rreth vitit 600 para Krishtit, mallkimet u realizuan. Nabukadnetsari, një Mbret i fuqishëm nga Babilonia erdhi – dhe ashtu siç kishte parashikuar Musa në mallkimin e tij kur shkroi
Zoti do të sjellë kundër teje nga larg, … një komb me një pamje të egër që nuk do të respektojë plakun dhe nuk do të ketë mëshirë për të voglin, … Do të të rrethojë në të gjitha qytetet e tua, në të gjithë vendin… (Ligji i Përtërirë 28: 49-52)
Nebukadnetsari pushtoi Jeruzalemin, e dogji dhe shkatërroi tempullin që kishte ndërtuar Sulejmani. Më pas ai mori izraelitët dhe dëboi shumicën nëpër Perandorinë e tij të madhe Babilonase. Vetëm izraelitët e varfër mbetën prapa. Kështu u përmbushën parashikimet e Musait se
…dhe do t’ju rrëmbejnë nga vendi ku po hyni për ta pushtuar. Zoti do të të shpërndajë midis tërë popujve, nga njeri skaj i tokës në tjetrin; (Ligji i Përtërirë 28:63-64)
Pushtuar dhe internuar në Babiloni
Kështu, për 70 vjet, periudhën e treguar me të kuqe, izraelitët jetuan si të mërguar jashtë Tokës së Premtuar.
Pas kësaj, Perandori Persian Cyrus pushtoi Babiloninë dhe Kiri u bë personi më i fuqishëm në botë. Dhe ai nxori një dekret që i lejonte izraelitët të ktheheshin në vendin e tyre.
Pushtuar dhe internuar në Babiloni
Megjithatë, ata nuk ishin më një vend i pavarur, ata ishin tani një provincë brenda Perandorisë së madhe Persiane. Kjo vazhdoi për 200 vjet dhe shfaqet me ngjyrë rozë në afatin kohor. Gjatë kësaj kohe Tempulli u rindërtua (i njohur si Tempulli i 2-të) dhe profetët e fundit të Testamentit të Vjetër patën mesazhet e tyre.
Dhe pastaj Aleksandri i Madh pushtoi Perandorinë Persiane dhe i bëri izraelitët një provincë në Perandorinë e tij, e cila gjithashtu vazhdoi për 200 vjet të tjerë. Kjo tregohet me blu të errët.
Pastaj romakët mundën Perandoritë Greke dhe ata u bënë Perandoria e fuqishme Romake. Izraelitët u bënë përsëri një provincë në këtë Perandori dhe ajo tregohet me të verdhë të hapur. Profeti Isa al Masih jetoi në Izrael në këtë kohë. Kjo shpjegon pse ka një Guvernator Romak dhe ushtarë romakë në të gjithë rrëfimin e Inxhilit – sepse romakët sunduan hebrenjtë në Tokë gjatë jetës së Isa al Masih.
Megjithatë, që nga koha e babilonasve (600 para Krishtit) izraelitët (ose hebrenjtë siç quheshin tani) nuk kishin qenë më kurrë të pavarur siç kishin qenë nën mbretërit e Daudit. Ata drejtoheshin nga qeveri të tjera të njerëzve të tjerë. Ata e kundërshtuan këtë dhe pas vdekjes së Isa al Masih-ut ata u rebeluan kundër sundimit romak. Filloi një luftë për pavarësi. Por hebrenjtë e humbën këtë luftë. Në fakt romakët erdhën dhe shkatërruan Jerusalemin, dogjën Tempullin e 2-të dhe deportuan hebrenjtë si skllevër nëpër Perandorinë Romake. Meqenëse kjo Perandori ishte kaq e gjerë, hebrenjtë u shpërndanë në mënyrë efektive në të gjithë botën.
Dhe kështu jetuan për gati 2000 vjet: të shpërndarë, të copëtuar, duke jetuar në dhe të huaj dhe asnjëherë të pranuar në këto troje. Fjalët e Musait të dhëna në Mallkim u përmbushën ashtu siç ishte shkruar
…dhe do t’ju rrëmbejnë nga vendi ku po hyni për ta pushtuar. Zoti do të të shpërndajë midis tërë popujve, nga njeri skaj i tokës në tjetrin; (Ligji i Përtërirë 28:63-64)
Pra, a u përmbushën mallkimet e Musait? Po ato ishin, dhe deri në çdo detaj. Mallkimet kundër izraelitëve u dhanë për të na bërë që ne që nuk jemi hebrenj të pyesim:
Po, të gjitha kombet do të thonë: “Pse Zoti e trajtoi kështu këtë vend? Pse ky zemërim kaq i madh?”.
Atëherë do të përgjigjen: “ …Zoti i shkëputi nga vendi i tyre me zemërim, me tërbim dhe me indinjatë të madhe dhe i hodhi në një vend tjetër,…” (Ligji i Përtërirë 29:24-29)
Kjo është një shenjë e rëndësishme për ne që t’i marrim shumë seriozisht paralajmërimet e profetëve – sepse do të ketë paralajmërime edhe për ne.
Sigurisht që ky studim historik shkon vetëm deri në rreth 2000 vjet më parë. Klikoni këtu për të parë se si përfunduan bekimet dhe mallkimet e profetit Musa (PBUH) në kohët tona moderne.