Pse është vendndodhja e Al-Aksa (El-Masjid al-‘Aqṣā or Bejtul Makdis) dhe Kupola e Shkëmbit (Kubbat al-Sakhrah) në Jerusalem kaq i veçantë? Shumë ngjarje të shenjta kanë ndodhur atje, por pak e dinë se çfarë ndodhi me profetin Isa al Masih PBUH në këtë vend të shenjtë.
Për të kuptuar më mirë sfidën me të cilën u përball profeti Isa el Masih a.s. në Jerusalem, ne e krahasojmë atë me sfidën e profetit Muhamed a.s. në Mekë. Surja El-Feth (Surah 48 – Fitorja) thotë për Kurejshët që ruanin hyrjen në Qabe.
Ata janë që nuk besuan, ju penguan t’i afroheni xhamisë së shenjtë (Qabes), duke i mbajtur kurbanet të penguar të arrini në vendin e vet. E sikur të mos kishte burra besimtarë dhe gra besimtare, që ju nuk i dinit, e t’i sulmonit duke mos ditur, dhe me mbytjen e ndonjërit prej tyre të turpëroheni (zoti do t’ju jepte leje të hyni në Mekë). (E bëri atë) Për të marrë All-llahu në mëshirën e vet atë që do. Dhe sikur të ishin të ndarë, Ne do t’i dënonim me një dënim të rëndë ata prej tyre të cilët nuk besuan. (Surah Al-Fath 48:25)
Kurejshët e penguan profetin a.s. dhe pasuesit e tij nga Xhamia e Shenjtë dhe nga vendi i kurbanit në Mekë. Në tempullin e shenjtë dhe në vendin e flijimit në Jerusalem, diçka e ngjashme po ndodhte në kohën e Isa al Masih PBUH. Udhëheqësit fetarë kishin krijuar një sistem të blerjes dhe shitjes së kafshëve flijuese, duke kërkuar shkëmbim parash për adhuruesit që vinin nga larg. Kjo e pengoi adhurimin e vërtetë në Tempull. Por tempulli ishte ndërtuar për të bërë të njohur Zotin midis kombeve, për të mos e fshehur Atë prej tyre. Isa el Masih PBUH vazhdoi të rregullonte situatën, gjë që rezultoi në përballjen e tij me sfidën e jobesimtarëve të treguar në suren Taghabun (Surah 64 – Zhgënjimi i ndërsjellë).
Profeti sapo kishte hyri në Jeruzalem pikërisht në ditën e profetizuar qindra vjet më parë, duke u shfaqur si Masih dhe dritë për kombet. Ajo datë, në kalendarin hebre, ishte e diela, 9 nisan, dita e parë e një Jave të Shenjtë. Për shkak të rregulloreve në Tevrat, tjetër ditë, 10-ta e nisanit, ishte një ditë unike në kalendarin hebre. Shumë kohë më parë, Teurati e regjistroi Profetin Musa (a.s.) duke përgatitur 10-të murtaja kundër Faraonit kur ai u drejtua nga Allahu:
Zoti u foli Moisiut dhe Aaronit në vendin e Egjiptit, duke u thënë: “Ky muaj do të jetë për ju muaji më i rëndësishëm, do të jetë për ju muaji i parë i vitit. I thoni gjithë asamblesë së Izraelit: “Ditën e dhjetë të këtij muaji, çdo burrë të marrë për vete një qengj, sipas madhësisë së familjes të të atit, një qengj për shtëpi. (Eksodi 12:1-3)
Në atë kohë Nisan ishte muaji i parë i vitit hebre. Pra, çdo 10 nisan që nga profeti Musa, çdo familje hebreje do të zgjidhte një qengj për festën e ardhshme. Festa e Pashkës – mund të bëhej vetëm atë ditë. Në kohën e profetit Isa al Masih, hebrenjtë zgjodhën qengjat e Pashkës në tempullin e tyre në Jerusalem – i njëjti vend ku 2000 vjet më parë Profeti Ibrahim (a.s.) ishte sprovuar në flijimin e djalit të tij. Sot, kjo është vendndodhja e Xhamia Al-Aksa Kupola e Shkëmbit. Pra, në një vend specifik (ku ndodhen sot Al-Aksa dhe Kupola e Shkëmbit dhe ku ishte tempulli hebre në kohën e profetit Isa al Masih), në një ditë të caktuar të vitit hebre (10 Nisan), hebrenjtë do të zgjidhnin qengjin e Pashkës për çdo familje (të varfërit zgjidhnin pëllumbat). Siç mund ta imagjinoni, numri i madh i njerëzve dhe kafshëve, zhurma e shkëmbimeve, këmbimi i huaj (pasi hebrenjtë vinin nga shumë vende) do ta bënin tempullin më 10 nisan si një treg të tërbuar. Inxhili shënon atë që bëri Profeti Isa el Masih atë ditë. Kur pasazhi i referohet ‘ditës së ardhshme’ kjo është dita pas hyrjes mbretërore të tij në Jerusalem, 10-ta e nisanit – dita e saktë kur qengjat e Pashkës u zgjodhën në tempull.
11Kështu hyri Jezusi në Jeruzalem dhe në tempull; dhe, mbasi shikoi mirë çdo gjë, duke qenë se ishte vonë, doli bashkë me të dymbëdhjetët në drejtim të Betanias.
12Të nesërmen (dmth 10 nisan) … kur dolën nga Betania… 15 Kështu arritën në Jeruzalem. Dhe Jezusi, mbasi hyri në tempull, filloi t’i dëbojë ata që shisnin dhe blinin brenda tempullit dhe përmbysi tavolinat e këmbyesve të parave dhe ndenjëset e shitësve të pëllumbave. 16Dhe nuk lejoi asnjë që të mbartte sende nëpër tempull.17 Dhe i mësonte duke u thënë atyre: “Vallë nuk është shkruar: “Shtëpia ime do të quhet shtëpi e lutjes për të gjithë kombet”? Ju, përkundrazi, e keni bërë shpellë kusarësh!.” (Marku 11:11-17)
Në nivel njerëzor, profeti Isa al Masih shkoi në tempull të hënën (dita 2 e javës së shenjtë), më 10 nisan, dhe ndaloi aktivitetin tregtar. Blerja dhe shitja kishte krijuar një pengesë për lutjen drejt qiellit, veçanërisht për kombet e tjera. Profeti ishte Dritë për këto kombe, kështu ai theu barrierën midis tokës dhe qiellit duke ndërprerë aktivitetin tregtar. Por në të njëjtën kohë ndodhi edhe diçka e paparë. Këtë mund ta kuptojmë nga titulli që Profeti Jahja (a.s.) i kishte dhënë Isa el Masihut. Duke e shpallur atë, Profeti Jahja kishte thënë:
Të nesërmen, Gjoni e pa Jezusin që po vinte drejt tij dhe tha: “Ja, Qengji i Perëndisë, që heq mëkatin e botës!(Gjoni 1:29)
Profeti Isa al Masih ishte ‘Qengji i Zotit’. Në kurbanin e Ibrahimit, Allahu ishte ai që kishte zgjedhur qengjin për Ibrahimin në vend të djalit të tij duke e kapur në një shkurre. Kjo eshte pse Kurban Bajrami festohet sot. Tempulli ishte në këtë vend ku ishte zgjedhur ai qengj – ku sot ndodhen al-Aksa dhe Kupola e Shkëmbit. Kur Profeti Isa al Masih hyri në tempull më 10 nisan, ai u zgjodh nga Allahu si Qengji i Tij i Pashkës. Ai duhej të ishte në Tempull pikërisht në këtë ditë në mënyrë që të zgjidhej – dhe ai u bë.
Qëllimi i Isait si Qengj i Pashkës
Për çfarë u zgjodh si qengj i Pashkës? Mësimi i Isait jep përgjigjen. Kur tha: “Shtëpia ime do të quhet shtëpi lutjeje për të gjitha kombet”, ai citonte nga Profeti Isaia (a.s.). Këtu është pjesa e plotë (ajo që foli profeti është me të kuqe).
Bijtë e të huajve që janë bashkuar me Zotin
për t’i shërbyer,…dhe që i përmbahen me vendosmëri besëlidhjes sime,
7 do t’i çoj në malin tim të shenjtë
dhe do t’i mbush me gëzim në shtëpinë time të lutjes;
olokaustet e tyre dhe flijimet
e tyre do të pëlqehen mbi altarin tim,
sepse shtëpia ime do të quhet
shtëpi lutjeje për të gjithë popujt”. (Isaia 56:6-7)
Afati Historik i Profetit Isaia (PBUH) me disa profetë të tjerë në Zabur
‘Mali i Shenjtë’ për të cilin kishte shkruar Isaia ishte mali Moriah, ku Profeti Ibrahim kishte bërë kurban qengjin e zgjedhur nga Allahu në vend të djalit të tij. ‘Shtëpia e lutjes’ ishte tempulli në të cilin hyri Isa al Masih më 10 nisan. Për hebrenjtë, vendndodhja dhe data e festës janë së bashku për kurbanin e Ibrahimit dhe Pashkën e Musait. Megjithatë, vetëm hebrenjtë mund të bënin flijime në tempull dhe të festonin Pashkën. Por Isaia kishte shkruar se ‘të huajt’ (jo-hebrenjtë) do të shihnin një ditë se ‘olokaustet dhe flijimet e tyre do të pranoheshin’. Duke cituar profetin Isaia, Isa njoftoi se puna e tij do të pranohej nga johebrenjtë. Ai nuk shpjegoi në këtë pikë se si do ta bënte këtë. Por ndërsa vazhdojmë rrëfimin, do të mësojmë edhe pse e kuptojmë tani se Allahu kishte një plan për të bekuar ty dhe mua
Ditët e ardhshme në Javën e Shenjtë
Pasi hebrenjtë zgjodhën qengjat e tyre më 10 nisan, rregullat në Taurat i urdhëruan ata që:
Do ta ruani deri në ditën e katërmbëdhjetë të këtij muaji, dhe tërë asambleja e popullit të Izraelit do ta therë atë në të ngrysur. (Eksodi 12:6)
Pas kësaj Pashka e parë në kohën e profetit Musa, çifutët sakrifikonin qengjat e tyre të Pashkës çdo 14 nisan. Ne shtojmë ‘kujdesin për qengjat’ dhe flijimin e tyre në Rregulloret e Tauratit në afatin kohor të javës. Në gjysmën e poshtme të afatit kohor shtojmë aktivitetet e profetit për ditën e 2-të të javës – pastrimin e tempullit dhe përzgjedhjen e tij si qengji i Pashkës së Allahut.
Kur profeti Isa el Masih a.s. hyri dhe pastroi në tempull, kjo pati ndikim edhe në nivelin njerëzor. Inxhili vazhdon duke thënë:
Tani skribët dhe krerët e priftërinjve kur i dëgjuan këto fjalë kërkonin mënyrën se si ta vrisnin, por kishin frikë prej tij, sepse gjithë turma ishte e mahnitur nga doktrina e tij. (Marku 11:18)
Në spastrimin e tempullit ai u vu në shënjestër të udhëheqësve hebrenj për t’u vrarë. Ata filluan duke u përballur me profetin. Inxhili tregon se të nesërmen…
Pastaj ata erdhën përsëri në Jeruzalem; dhe ndërsa ai po ecte nëpër tempull, krerët e priftërinjve, skribët dhe pleqtë iu afruan, dhe i thanë: “Me ç’pushtet i bën ti këto gjëra? Kush ta dha këtë pushtet për t’i kryer këto gjëra?.” (Marku 11:27-28)
Surah at-Taghabun reminds us that this kind of challenge was given to the Prophets at that time.
A nuk keni dëgjuar për ata që kanë mohuar më parë dhe i kanë shijuar pasojat e veprave të tyre? Për ata do të ketë dënim të dhembshëm,
sepse, kur të dërguarit e tyre sillnin prova të qarta, ata thoshin: “Vallë, vdekatarë si ne do të na udhëheqin?” Dhe kështu mohuan e ia kthyen kurrizin (besimit). Por Allahu nuk ka nevojë (për ata). Allahu është i Vetëmjaftueshëm dhe i Denjë për çdo lavd.
Mohuesit kujtojnë se nuk do të ringjallen kurrsesi. Thuaju: “Po, për Zotin tim, me siguri që do të ringjalleni e pastaj do të njoftoheni për atë ç’keni bërë!” Dhe kjo është e lehtë për Allahun.(Surah At-Taghabun:64 5-7)
Isa al Masih PBUH, do të duhej të provonte autoritetin e tij me sprovën më të vështirë, me të cilën jobesimtarët i sfidonin rregullisht profetët, siç rrëfen sureja et-Taghabun. Kjo do të ishte Shenja e Qartë që tregon se profeti nuk po vepronte thjesht nga autoriteti ‘thjesht njerëzor’. Siç e bën të qartë et-Taghabun, testi ishte se duhej të ringjallej nga të vdekurit. Por së pari, disa ngjarje të tjera duhej të shpalosen atë javë fatale.
Ne ndjekim sesi kombinohen komplotet e autoriteteve, veprimet e profetit dhe rregulloret nga Taurat ndërsa shikojmë ngjarjet në Ditën 3 dhe 4 më tej.