Surja el-Mudaththir (Surah 74 – I veshur me petk) paraqet profetin a.s. të mbështjellë me petkun e tij duke dhënë ashpër paralajmërimet e tij për Ditën e Gjykimit
O ti i mbështjellë (o Muhamed)!
Çohu dhe paralajmëro!
Zotin tënd madhëroje,… (Surah Al-Muddaththir 74:1-3)
O ti i mbuluar!
Ngrihu dhe tërhiqu vërejtjen (duke i thirrur).
Dhe madhëroje Zotin tënd! (Surah Al-Muddaththir 74:1-3)
se, kur të fryhet në Sur,
ajo do të jetë një ditë e rëndë.
Për jobesimtarët nuk do të jetë aspak e lehtë. (Surah Al-Muddaththir 74:8-10)
E, kur të fryhet në Sur,
Atëherë ajo është ditë e vështirë.
Për jobesimtarët është jo e lehtë. (Surah Al-Muddaththir 74:8-10)
Surah Al-Kafirun (Surah 109 – Mosbesimtarët) e paraqet profetin a.s. duke thirrur qartë një rrugë të ndryshme nga jobesimtarët.
Thuaj: “O ju jobesimtarë!
Unë nuk adhuroj çfarë ju adhuroni
dhe ju nuk jeni adhurues të Atij që unë adhuroj.
Unë nuk do të jem kurrë adhurues i atyre që ju i adhuroni
dhe as ju nuk do të jeni adhurues të Atij që unë adhuroj!
Ju keni fenë tuaj, ndërsa unë kam fenë time!” (Surah Al-Kafirun 109:1-6)
Thuaj: “O ju jobesimtarë!
Unë nuk adhuroj atë që ju e adhuroni!
As ju nuk jeni adhurues të Atij që unë e adhuroj!
Dhe unë kurr nuk do të jem adhurues i asaj që ju adhuroni!
Por edhe ju nuk do të jeni adhurues të Atij që unë adhuroj!
Ju keni fenë tuaj (që i përmbaheni), e unë kam fenë time (që i përmbahem)! (Surah Al-Kafirun 109:1-6)
Zabur mbyllet duke iu referuar Profetit Elija a.s., i cili veproi saktësisht siç përshkruan sureja el-Mudaththir dhe sureja el-Kafirun. Por Zaburi gjithashtu pret me padurim ardhjen e një profeti tjetër që do të jetë si Elia dhe do të përgatisë zemrat tona. Ne e njohim atë si Profetin Jahja a.s.
Ardhja e Profetit Jahja (a.s.) e parathënë
Ne pamë në Shenja e Shërbëtorit se Shërbëtorit iu premtua se do të vinte. Por i gjithë premtimi i ardhjes së tij balancohej në një çështje të rëndësishme. Isaia 53 filloi me pyetjen:
Kush i ka besuar predikimit tonë …? (Isaia 53:1a)
Isaia (a.s.) po parashikonte se ky Shërbëtor nuk do të besohej lehtësisht dhe problemi nuk ishte te mesazhi apo Shenjat e Shërbëtorit, sepse ato do të ishin të sakta në kohën e duhur nga ciklet e ‘Shtatëve’ si edhe me emër dhe duke specifikuar se ai do të ishte ‘prerë’. Problemi nuk ishte se nuk kishte shenja të mjaftueshme. Jo, problemi ishte se zemrat e njerëzve ishin të ngurta. Kështu që dikush duhej të vinte para se te vinte Shërbëtori për të përgatitur njerëzit për ardhjen e tij. Prandaj profeti Isaia (a.s.) dha këtë mesazh për atë që do t’i përgatiste rrugën shërbetorit. Ai e shkroi këtë mesazh në librin e tij të Zaburit në këtë mënyrë
Zëri i dikujt që bërtet
në shkretëtirë:
“Shtroni udhën e Zotit,
hapni në shkretëtirë një rrugë për Perëndinë tonë.
Çdo luginë të jetë e mbushur,
çdo mal dhe kodër të jenë sheshuar;
vendet dredha-dredha të drejtuar
dhe vëndet e vështira të sheshuar.
Atëherë lavdia e Zotit do të zbulohet” Isaia 40:3-5
Isaia (PBUH) shkroi për dikë që do të vinte ‘Në shkretëtirë’ për të ‘përgatitur rrugën për Zotin’. Ky person do të zbutte pengesat në mënyrë që ‘lavdia e Zotit të zbulohej’. Por Isaia nuk specifikoi se në çfarë mënyre do të bëhej kjo.
Profeti Malakia – Profeti i fundit i Zaburit
Rreth 300 vjet pas Isaias erdhi Malakia (PBUH) i cili shkroi librin e fundit të Zaburit. Në këtë libër të fundit Malakia (PBUH) shtjellon atë që Isaia kishte thënë për një Përgatitës që do të vinte. Ai shkroi:
“Ja, unë po dërgoj lajmëtarin tim për të përgatitur rrugën para meje. Dhe menjëherë Zoti, që ju kërkoni, do të hyjë në tempullin e vet, engjëlli i besëlidhjes që ju kërkoni me endje, ja, do të vijë,” thotë Zoti i ushtrive. (Malakia 3:1)
Këtu përsëri parashikohet lajmëtari që do të ‘përgatiste rrugën’. Pasi të vijë Përgatitësi atëherë do të vijë ‘lajmëtari i besëlidhjes’. Cilës besëlidhje i referohet Malakia (PBUH)? Mos harroni se profeti Jeremia (a.s.) kishte parashikuar se Allahu do të bënte një besëlidhje të re duke e shkruar atë në zemrat tona. Vetëm atëherë do të ishim në gjendje të shuanim etjen tonë që na çon gjithmonë drejt mëkatit. Kjo është e njëjta besëlidhje të cilës i referohet Malakia (PBUH). Dhënia e Kësaj besëlidhjeje do të sinjalizohet nga ardhja e Përgatitësit.
Malakia (a.s.) pastaj e mbyll gjithë Zaburin me paragrafin e fundit të librit të tij. Në atë paragraf të fundit ai shikon përsëri nga e ardhmja dhe shkruan:
“Ja, unë do t’ju dërgoj Elian, profetin, para se të vijë dita e madhe dhe e llahtarshme e Zotit. Ai do të bëjë që zemra e etërve t’u kthehet bijve dhe zemra e bijve etërve, me qëllim që vendi të mos goditet nga një shfarosje e plotë.?” Malakia 4:5-6
Çfarë donte të thoshte Malakia (PBUH) me ‘Elija’ do të vinte përpara ditës së madhe të Zotit? Kush ishte Elia? Ai ishte një profet tjetër të cilin ne nuk e kemi parë (nuk mund t’i shikojmë të gjithë profetët e Zaburit pasi kjo do ta bënte shumë të gjatë, por do ta shihnim atë në afatin kohor më lart). Elia (a.s.) jetoi rreth vitit 850 para Krishtit. Ai ishte i famshëm për të jetuar në shkretëtirë dhe për të veshur rrobat e leshit të kafshëve dhe për të ngrënë ushqim të egër. Ai ndoshta dukej mjaft i veçantë. Malakia (a.s.) shkroi që në një farë mënyre Përgatitësi i cili vjen përpara Besëlidhjes së Re do të jetë si Elia (a.s.).
Dhe me atë deklaratë, Zaburi u plotësua. Ky është mesazhi i fundit në Zabur dhe është shkruar rreth vitit 450 para Krishtit. Taurat dhe Zabur ishin plot me premtime për gjërat që do të vinin. Le të shqyrtojmë disa.
Rishikimi i Premtimeve të Teuratit dhe Zaburit që ishin ende të paplotësuara
- Profeti Ibrahim (a.s.) në Shenja e Kurbanit kishte deklaruar se në malin Moriah ‘do të sigurohet’. Hebrenjtë ende prisnin në fund të Zaburit që ky ‘sigurim’ të ndodhte.
- Profeti Musa (a.s.) kishte thënë këtë Pashka ishte një shenjë sepse izraelitët dhe izraelitët kremtuan Pashkën gjatë gjithë historisë së tyre, por ata harruan se, si shenjë, ajo që tregonte ende nuk ishte zbuluar.
- Profeti Musa (a.s.) në Teurat kishte parashikuar se do të vinte një profet për të cilin Allahu kishte thënë: “Unë do t’i vendos fjalët e mia në gojën e tij”. Allahu gjithashtu kishte deklaruar në atë premtim të Profetit që po vinte se: “Unë vetë do të kërkoj llogari për këdo që nuk i dëgjon fjalët e mia që profeti flet në emrin tim”.
- Mbreti Davud (a.s.) kishte parashikoi ardhjen e ‘Krishtit’ ose ‘Masih’. Gjatë historisë së tyre të gjatë, izraelitët pyesnin veten se si do të dukej mbretërimi i këtij ‘Krishti’.
- Profeti Isaia (a.s.) kishte profetizoi se një e virgjër do të lindte një ‘djalë’. Në mbyllje të Zaburit, hebrenjtë ende prisnin që të ndodhte kjo ngjarje e jashtëzakonshme.
- Profeti Jeremia (a.s.) kishte parashikuar se një Besëlidhje e Re, një e shkruar në zemrat tona në vend të tabletave, do të vinte një ditë.
- Profeti Zekeria (a.s.) kishte parashikuar emrin e këtij ‘Krishti’ (ose Masih) që po vinte.
- Profeti Daniel (a.s.) kishte parashikuar se kur të vinte Krishti (ose Masih), ai do të ‘pritej’ në vend që të sundojë siç supozohet se do të ndodhte.
- Profeti Isaia (a.s.) kishte shkruar për një ‘Shërbëtor’ që vjen i cili do të vuante shumë dhe do të ‘pritej nga toka e të gjallëve’
- Dhe siç e pamë këtu, profeti Malakia (a.s.) kishte parashikuar se e gjithë kjo do të paraprihej nga ardhja e Përgatitësit. Ai duhej të Përgatiste zemrat e njerëzve, sepse zemrat tona ngurtësohen kaq lehtë kundër gjërave të Perëndisë.
Pra, me mbylljen e Zaburit në vitin 450 para Krishtit, populli hebre jetoi në pritje të përmbushjes së këtyre premtimeve të mrekullueshme. Dhe ata vazhduan të prisnin dhe prisnin. Një brez zëvendësoi një tjetër dhe pastaj do të vinin të tjerë – pa përmbushje të këtyre premtimeve.
Çfarë ndodhi pas përfundimit të Zaburit
Siç e pamë në Historia e izraelitëve, Aleksandri i Madh pushtoi pjesën më të madhe të botës së njohur në vitin 330 para Krishtit dhe nga këto pushtime popujt dhe qytetërimet e botës përvetësuan gjuhën greke. Ndërsa anglishtja sot është bërë një gjuhë universale për biznesin, arsimin dhe letërsinë, në atë kohë greqishtja ishte po ashtu dominuese. Mësuesit hebrenj përkthyen Taurat dhe Zabur nga hebraishtja në greqisht rreth vitit 250 para Krishtit. Ky përkthim ishte i quajtur Septuaginta. Siç e pamë këtu, nga këtu vjen fjala ‘Krisht’ dhe ne e pamë këtu se nga këtu vjen edhe emri ‘Jezus’.
Gjatë kësaj kohe (300 – 100 p.e.s. që është periudha blu e treguar në afatin kohor) kishte një rivalitet të vazhdueshëm ushtarak midis Egjiptit dhe Sirisë dhe me izraelitët që banonin pikërisht midis këtyre dy perandorive, ata kapeshin rregullisht në beteja. Disa mbretër të veçantë sirianë u përpoqën të impononin fenë greke (një fe e adhurimit të idhujve) mbi izraelitët dhe të zhduknin adhurimin e tyre ndaj Një Zoti. Disa udhëheqës hebrenj udhëhoqën një kryengritje për të mbrojtur monoteizmin e tyre dhe për të rivendosur pastërtinë e adhurimit të krijuar nga Profeti Musa (PBU). A ishin këta udhëheqës fetarë përmbushja e këtyre premtimeve që prisnin hebrenjtë? Këta burra, megjithëse ndjekës besnikë të adhurimit siç udhëzohet në Tevrat dhe Zabur, nuk u përshtateshin Shenjave Profetike. Në fakt ata vetë as që pretendonin se ishin profet, thjesht hebrenj të devotshëm që mbronin adhurimin e tyre kundër idhujtarisë.
U shkruan libra historikë për këtë periudhë, duke përshkruar këto beteja që ruajtën pastërtinë e adhurimit. Këta libra ofrojnë njohuri historike dhe fetare dhe janë shumë të vlefshme. Por populli hebre nuk i konsideronte ato si të shkruara nga profetët dhe kështu këto libra nuk u përfshinë në Zabur. Ata ishin libra të mirë, të shkruar nga njerëz fetarë, por nuk ishin shkruar nga profetë. Këta libra njiheshin si apokrif.
Por për shkak se këta libra ishin të dobishëm, ata shpesh përfshiheshin së bashku me Taurat dhe Zabur për të dhënë një histori të plotë të popullit hebre. Pasi u shkrua Inxhili dhe mesazhi i Isa el Masih (PBUH), librat e Teuratit, Zaburit dhe Inxhilit u bashkuan në një libër – el kitab ose Bibël. Disa Bibla sot madje do të përfshijnë këto libra apokrife, megjithëse ato nuk janë pjesë e Taurat, Zabur apo Inxhil.
Por premtimet e dhëna në Taurat dhe Zabur ende prisnin përmbushjen. Pas ndikimeve greke, Perandoria e fuqishme Romake u zgjerua dhe zëvendësoi grekët për të sunduar mbi hebrenjtë (kjo është periudha e verdhë që vjen pas blusë në afatin kohor të mësipërm). Romakët sunduan me efikasitet, por ashpër. Taksat ishin të larta dhe romakët nuk toleruan asnjë kundërshtim. Populli hebre dëshironte gjithnjë e më shumë përmbushjen e premtimeve të dhëna në Taurat dhe Zabur, megjithëse gjatë pritjes së tyre të gjatë, adhurimi i tyre u bë shumë i ngurtë dhe ata zhvilluan shumë rregulla shtesë jo nga profetët, por nga traditat. Këto ‘urdhëra’ shtesë dukeshin si ide të mira kur u sugjeruan për herë të parë, por ato shpejt zëvendësuan urdhrat origjinale të Taurat dhe Zabur në zemrat dhe mendjet e mësuesve hebrenj.
Dhe më në fund, kur u duk sikur premtimet ishin harruar prej kohësh nga Allahu, engjëlli i fuqishëm Gabriel (Xhibrili) erdhi për të shpallur lindjen e shumëpritur të Përgatitësit. Ne e njohim atë sot si Profetin Jahja (ose Gjon Pagëzori – PBUH). Por ky është fillimi i Inxhilit, të cilin ne e shohim në vijim.