Kanë kaluar rreth 500 vjet që nga Profeti Ibrahim (a.s.) dhe është rreth 1500 para Krishtit. Siç premtoi Allahu pas vdekjes së Ibrahimit, pasardhësit e tij nëpërmjet djalit të tij Isakut, të quajtur tani izraelitë, janë një numër i madh njerëzish, por gjithashtu janë bërë skllevër në Egjipt. Kjo ndodhi sepse Jozefi, stërnipi i Ibrahimit (a.s.) u shit si skllav në Egjipt dhe më pas, vite më vonë, familja e tij e pasoi. E gjithë kjo shpjegohet në Zanafilla 45-46 – Libri i parë i Musait në Tevrat.
Pra, ne tani vijmë te Shenjat e një Profeti tjetër të madh – Musait (a.s.) – që tregohet në Librin e dytë të Tevratit, të quajtur Eksodi sepse është tregimi se si profeti Musa (a.s.) i çon izraelitët nga Egjipti. Musai (paqja qoftë mbi të) ishte urdhëruar nga Zoti që të takonte Faraonin e Egjiptit dhe kjo rezultoi në një grindje mes Musait (a.s.) dhe magjistarëve të faraonit. Kjo garë ka prodhuar nëntë plagët ose fatkeqësitë e famshme kundër Faraonit, të cilat ishin shenja për të. Por Faraoni nuk iu nënshtrua vullnetit të Zotit dhe nuk u bindet këtyre shenjave.
Surah An-Nazi’at (Surah 79 – Ata që zvarriten) i përshkruan këto ngjarje në këtë mënyrë
A e ke dëgjuar (o Muhamed) historinë e Musait?
Zoti i tij e thirri në luginën e shenjtë të Tuvas dhe i tha:
“Shko te Faraoni, se ai, me të vërtetë, ka kaluar çdo kufi;
dhe thuaji: “A do ta pastrosh veten,
dhe të të udhëzoj te Zoti yt, që t’i frikësohesh?”
Musai ia tregoi mrekullinë më të madhe, (Surah An-Nazi’at 79:15-20)
A të ka ardhur ty rrëfimi i Musait?
Kur Zoti i tij e pat thirrur në luginën e bekuar Tuva (rrënzë kodrës Turi Sina).
Shko te faraoni se vërtet ai e ka tepruar.
Dhe thuaj: “E ke ndër mend të pastrohesh?”
Unë të udhëzoi te Zoti yt e ti t’ia keshë frikën Atij!
Dhe ai ia tregoi mrekullinë e madhe. (Surah An-Nazi’at 79:15-20)
Surah Al-Muzzammil (Surah 73 – I Mbushuri) përshkruan përgjigjen e Faraonit:
Por Faraoni nuk e dëgjoi të Dërguarin, andaj i dhamë atij një dënim të rëndë. (Surah Al-Muzzammil 73:16)
Cila ishte ‘Shenja e Madhe’ e Musait e përmendur në suren En-Naziat dhe ‘ndëshkimi i rëndë’ ndaj Faraonit të përshkruar në Aurah El-Muzzemmil? Si Shenja ashtu edhe Dënimi janë në murtajën e 10-të.
Murtaja e 10-të
Pra, Allahu do të sjellë një murtajë (fatkeqësi) të dhjetë dhe më të frikshme. Në këtë pikë, Taurati jep disa përgatitje dhe shpjegime përpara se të vijë murtaja e 10-të. Kur’ani gjithashtu i referohet kësaj pike në tregimin në ajetin vijues
Në të vërtetë, Ne i dhamë Musait nëntë shenja të qarta. Pyeti bijtë e Israilit, kur ai u erdhi të parëve të tyre dhe, kur Faraoni i tha atij: “O Musa, unë besoj se ti je i magjepsur”,
(Musai) tha: “Tashmë ti e di se këto nuk i ka shpallur askush tjetër, përveç Zotit të qiellit dhe të Tokës, si prova të dukshme dhe Unë jam i bindur se ti je i dënuar në humbje”. (Surah 17 Al-Isra, Udhëtimi i Natës: 101-102)
Ne i patëm dhënë Musait nëntë argumente (mrekulli) të qarta. Pyeti pra ti (Muhammed) beni israilët (nëse duan të dëshmojën) kur ai u ka ardhur atyre (Musai), e atiji pat thnë faraoni: O Musa, unë mendoj ti je i magjepsur!
Ai (Musai) tha: “Po ti e di se ato (mrekullitë) nuk i zbriti kush tjetër pos Zotit të qiejve e të tokës, i zbriti të dukshme, e unë besoj, o faraon! se ti je shkatërruar”. (Surah 17 Al-Isra, Udhëtimi i Natës: 101-102)
Pra, faraoni është ‘i dënuar me shkatërrim’. Por si do të ndodhte kjo? Allahu në të kaluarën kishte dhënë shkatërrim në mënyra të ndryshme. Për njerëzit e Dita e Noes po mbytej në një përmbytje mbarëbotërore dhe për gruaja e Lutit po kthehej në një shtyllë kripe. Por ky shkatërrim do të ishte ndryshe, sepse do të ishte gjithashtu një shenjë për të gjithë popujt – një shenjë e madhe. Siç thotë Kurani
Musai ia tregoi mrekullinë më të madhe, (Surah 79 Ata që zvarriten: 20)
Ju mund të lexoni shpjegimin e Murtajës së 10-të në Eksodin e Taurat në këtu dhe shpresoj ta bëni këtë sepse është një llogari shumë e plotë dhe do t’ju ndihmojë të kuptoni më mirë shpjegimin e mëposhtëm.
Qengji i Pashkës shpëton nga vdekja
Ky shkrim na tregon se shkatërrimi i dekretuar nga Allahu ishte që çdo djalë i parëlindur të vdiste atë natë, përveç atyre që qëndronin në një shtëpi ku ishte flijuar një qengj dhe gjaku i tij ishte lyer në shtalkat e asaj shtëpie. Shkatërrimi i Faraonit, nëse ai nuk do t’i bindej, do të ishte që i biri dhe trashëgimtari i fronit të vdisnin. Dhe çdo shtëpia në Egjipt do të humbiste djalin e parëlindur – nëse nuk do të nënshtroheshin duke flijuar një qengj dhe duke e lyer gjakun e tij në shtalkat e tyre. Kështu Egjipti u përball me një fatkeqësi kombëtare.
Por në shtëpitë ku ishte flijuar një qengj dhe gjaku i tij ishte lyer në shtalkat e dyerve, premtimi ishte se të gjithë do të ishin të sigurt. Gjykimi i Allahut do të kalonte mbi atë shtëpi. Kështu u quajt kjo ditë dhe Shenja Pashka (që nga vdekja kaloi të gjitha shtëpitë ku në dyer ishte lyer gjaku i qengjit). Por për kë ishte një shenjë gjaku në dyer? Tevrati na thotë:
Zoti u foli Moisiut… ” … Unë jam Zoti. Dhe gjaku do të jetë për ju një shenjë mbi shtëpitë ku ndodheni; kur unë të shoh gjakun do të kaloj tutje. (Eksodi 12:1,12,13)
Pra, edhe pse Zoti po kërkonte gjakun në derë dhe kur e pa, do të kalonte, gjaku nuk ishte një shenjë për të. Ajo thotë se gjaku ishte një “shenjë për ju” – njerëzit. Dhe si rrjedhim është një shenjë për të gjithë ne që e lexojmë këtë tregim në Tevrat. Pra, si është një shenjë për ne? Pasi ndodhi kjo ngjarje, Zoti i urdhëroi:
…do ta kremtoni nëpër kohëra si ligj të përjetshëm. Kur të hyni në vendin … zbatoni këtë rit… Kjo është flija e Pashkës së Zotit… (Eksodi 12:14,25,27)
Pashka fillon kalendarin hebre
Kështu, izraelitët u urdhëruan të kremtonin Pashkën në të njëjtën ditë çdo vit. Kalendari izraelit është paksa i ndryshëm nga ai perëndimor, kështu që dita e vitit ndryshon paksa çdo vit nëse e gjurmoni sipas kalendarit perëndimor, shumë e ngjashme me atë se si Ramazani, sepse bazohet në një gjatësi të ndryshme viti, lëviz secili vit në kalendarin perëndimor. Por edhe sot e kësaj dite, ende 3500 vjet më vonë, populli hebre vazhdon të kremtojë Pashkën çdo vit në kujtim të kësaj ngjarje që nga koha e Musait (a.s.) në bindje ndaj urdhrit të dhënë atëherë nga Zoti në Taurat.
Skena nga koha moderne kur shumë qengja po theren për një festë të ardhshme të Pashkës hebreje.
Këtu është një fotografi e ditëve moderne të njerëzve hebrenj që therin qengjat për Pashkën e ardhshme. Është e ngjashme me festën e Bajramit.
Dhe në gjurmimin e kësaj feste në histori, mund të vërejmë diçka mjaft të jashtëzakonshme. Këtë mund ta vëreni në Ungjillin (Inxhil) ku shënon detajet e arrestimit dhe gjykimit të Profetit Isa al Masih (a.s):
“Pastaj nga e çuan Jezusin në pretorium… Por ata nuk hynë në pretorium që të mos ndoten, por të hanë Pashkën. … Por ndër ju është zakon që unë t’ju liroj dikë për Pashkë; a doni, pra, që t’ju liroj mbretin e Judenjve?.’ Atëherë të gjithë bërtitën përsëri, duke thënë: “Jo këtë…” (Gjoni 18:28, 39-40)
Me fjalë të tjera, Isa el Masih (PBUH) u arrestua dhe u dërgua për ekzekutim në ditën e Pashkës në kalendarin hebre. Tani nëse ju kujtohet nga Shenja 3 e Ibrahimit, një nga titujt e Isait që ia kishte dhënë profeti Jahja (a.s.) ishte
Të nesërmen, Gjoni e pa Jezusin që po vinte drejt tij dhe tha: “Ja, Qengji i Perëndisë, që heq mëkatin e botës! Ky është ai për të cilin unë thashë: “Mbas meje vjen një burrë që më ka paraprirë, sepse ishte përpara meje!”. (Gjoni 1:29-30)
Isai (a.s.) dënohet në Pashkë
Dhe këtu ne shohim veçantinë e kësaj Shenjë. Isai (a.s.), ‘Qengji i Zotit‘, u dërgua për ekzekutim (sakrificë) në të njëjtën ditë që të gjithë hebrenjtë e gjallë atëherë (viti 33 pas Krishtit në kalendarin perëndimor) po flijonin një qengj në kujtim të Pashkës së parë që kishte ndodhur 1500 vjet më parë. Kjo është arsyeja pse festimi i Pashkës hebraike zakonisht ndodh çdo vit në të njëjtën javë me Pashkët – kujtimi i vdekjes së Isa al Masih – sepse Isai (a.s.) u dërgua për flijim në të njëjtën ditë. (Pashka dhe Pashka e hebrenjve nuk janë në të njëjtën datë të saktë, sepse kalendarët hebrenj dhe perëndimorë kanë mënyra të ndryshme për të rregulluar gjatësinë e vitit, por ato zakonisht janë në të njëjtën javë).
Tani mendoni për një minutë se çfarë ‘Shenjat‘ bëjnë. Këtu mund të shihni disa shenja më poshtë.
Çfarë bëjnë “shenjat”? Ata janë tregues në mendjet tona për të na bërë të mendojmë për diçka tjetër.
Kur shohim shenjën e ‘kafkës dhe kockave’ është për të na bërë të mendojmë vdekje dhe rrezik. Shenja e ‘Harqeve të Artë’ duhet të na bëjë të mendojmë McDonalds. Shenja e ‘√’ në bandanën e tenistit Nadal është shenjë për Nike. Nike dëshiron që ne të mendojmë për ta kur e shohim këtë shenjë te Nadal. Me fjalë të tjera, Shenjat janë tregues në mendjet tona për të drejtuar mendimin tonë drejt objektit të dëshiruar. Me këtë shenjë të Musait (a.s.) është Allahu që ka dhënë shenjën për ne. Pse e dha Ai këtë shenjë? Epo, shenja, me kohën e jashtëzakonshme të flijimit të qengjave në të njëjtën ditë si Isa duhet të jetë një tregues për sakrificën e Isa al Masih (PBUH).
Pashka është një ‘shenjë’ për mua në atë që tregon për sakrificën e Isa al Masih.
Ajo funksionon në mendjet tona siç e kam treguar në diagramin këtu për mua. Shenja ishte aty për të më treguar dorëheqjen e Isa al Masih-ut. Në atë Pashkë të parë u flijuan qengjat dhe gjaku u kullua dhe u përhap në mënyrë që njerëzit të mund të jetonin. Dhe kështu, kjo Shenjë që tregon Isa-n do të na thotë se ai, ‘Qengji i Perëndisë’, gjithashtu u dha në vdekje që ne të mund të gjenim jetën.
Kurbani i djalit të Ibrahimit ishte që të na drejtonte në mendimin tonë te Isa el Masih.
Ne pamë në Shenja 3 e Ibrahimit se vendi ku Ibrahimi (a.s.) u sprovua me kurbanin e djalit të tij ishte mali Moriah. Por në vend të djalit të tij u flijua një qengj në momentin e fundit. Një qengj ngordhi që djali i Ibrahimit të mund të jetonte. Mali Moriah ishte shumë i njëjti vend ku Isai (a.s.) u dha për kurban. Kjo ishte një shenjë për të na bërë të mendojmë për Isa al Masih (PBUH) duke u dorëzuar për sakrificë duke treguar vend. Këtu në këtë shenjë të Musait gjejmë një tjetër tregues për të njëjtën ngjarje – dorëzimin e Isait (a.s.) për sakrificë – duke treguar ditën në kalendar të flijimit të Pashkës. Kurbani i qengjit përdoret edhe një herë për të treguar të njëjtën ngjarje. Pse? Vazhdojmë me Shenjën tjetër të Musait për të kuptuar më tej. Kjo shenjë është dhënia e ligjit në malin Sinai.
Por për të përfunduar këtë shenjë, çfarë ndodhi me Faraonin? Siç lexojmë në pasazh nga Taurati, ai nuk ia vuri veshin paralajmërimit dhe atë natë i vdiq djali i parëlindur (trashëgimtari). Kështu më në fund i lejoi izraelitët të largoheshin nga Egjipti. Por më pas ai ndryshoi mendje dhe i ndoqi deri në Detin e Kuq. Atje Zoti i bëri izraelitët të kalonin nëpër det, por Faraoni u mbyt bashkë me ushtrinë e tij. Pas nëntë plagëve, vdekjeve të Pashkës dhe humbjes së ushtrisë, Egjipti u pakësua shumë dhe nuk e rifitoi më kurrë statusin e saj si fuqia më e madhe në botë. Allahu e kishte gjykuar atë.
Pas Eksodit nga Egjipti, Moisiu mori Ligjin, të cilin e shqyrtojmë më pas. Për një vështrim të avancuar se si Inxhili e përmbledh këtë shenjë, shihni këtë. Për një diskutim mbi vdekjen sakrifikuese të Isa al Masih lexoni këtu.